مطالعه اتنوبوتانی در شهرستان زنجان

اتنوبوتانی به معنای مردم گیاهشناسی به مطالعه علمی روابط بین مردم و گیاهان پیرامون ،با تمرکز بر دانش سنتی مردم بومی و محلی هر منطقه ، می پردازد. اصطلاح "اتنوبوتانی" که از ترکیب اتنولوژی و بوتانی ایجاد شده است ،ریشه در گیاهشناسی داشته و اولین بار در سال 1896 توسط گیاهشناس آمریکایی john harshberger، به عنوان مطالعه گیاهان استفاده شده توسط مردم بدوی و بومی ابداع شده است. هدف اتنوبوتانیست ، توصیف و توضیح روابط میان فرهنگها و گیاهان، با تمرکز بر چگونگی استفاده از آنها می باشد. شهرستان زنجان با قدمتی تاریخی که براساس مطالعات انجام شده به اواخر هزاره دوم قبل از میلاد می رسد ، در استان زنجان واقع است. منطقه مورد مطالعه بخش مرکزی این شهرستان می باشد که شامل شهر زنجان و دهستانهای بناب، بوغداکندی، تهم، زنجانرود بالا، معجزات و قلتوق است. مردم این منطقه ، دانش زیادی در رابطه با گیاهان پیرامون داشته و همواره در موارد مختلف، از گیاهان بهره می گیرند. با استناد به اطلاعاتی که در طول پرس و جوهای مکرر از ساکنین شهری و روستایی خصوصا افراد مسن، پزشکان سنتی ، عطارها، جمع آوری کنندگان و فروشندگان گیاهان خودرو، رنگرزها و صاحبان کارگاههای چوب بری و فروش الوار بدست آمد ، 100 گونه گیاهی متعلق به 39 تیره مختلف ، با مصارف متنوع دارویی، غذایی ،سوختی ، رنگرزی ، ساخت و ساز و موارد متفرقه از قبیل رنگ مو ، طناب و جارو شناسایی و جمع آوری شد. برخی از این گیاهان در اکثر بخشهای منطقه پراکنش داشته ، شناخته شده تر بوده و توسط بیشتر ساکنین روستایی و حتی شهری مورد استفاده قرار می گیرد. بطور حتم علاوه بر این 100 گونه شناسایی شده ، گونه های فراوان دیگری در منطقه وجود دارند که توسط ساکنین آن مورد استفاده قرار می گیرند . شناسایی این گونه ها نیازمند تحقیق بیشتر و مطالعات آتی است.